Zapraszamy do wspólnego kolędowania… online! Okazją ku temu będzie prezentacja lubelskiej szopki z lalkami, której rekonstrukcji w ramach stypendium Prezydenta Miasta Lublin podjął się Krzysztof Butryn, wiceprezes naszej Fundacji. Premiera 30 grudnia br. o 19.00 na fundacyjnym kanale Youtube.
Lubelska Szopka Betlejska czyli przedstawienie kolędnicze z Lublina
na podstawie XIX wiecznych zapisów na nowo wystawione.
Jedną z najstarszych form kolędowania w Polsce jest „prezentowanie” szopki. Zwyczaj ten przywędrował do naszego kraju z Włoch najprawdopodobniej na przełomie XIV i XV wieku. Historia powstania szopki wiąże się z osobą św. Franciszka z Asyżu, który w 1223 roku w noc Bożego Narodzenia w okolicach Rzymu ustawił żłobek z żywymi zwierzętami by móc adorować tajemnicę narodzenia Jezusa. Szopki dość szybko trafiły do kościołów w całej Europie. Z czasem zaczęto wprowadzać ruchome figurki i postacie świeckie. Przedstawienia szopkowe zaczęły nabierać też coraz bardziej rozrywkowego charakteru. Z tego powodu w połowie XVIII wieku zostały usunięte z kościołów i przeszły w ręce kolędników, zyskując popularność w miastach i na wsi. Szopka kolędnicza stała się więc wędrownym ludowym teatrzykiem kukiełkowym.
Na Lubelszczyźnie jak i w samym Lublinie kolędowanie z szopką było bardzo popularne do czasów II wojny światowej. Pierwsze wzmianki o takiej formie kolędowania w Lublinie znajdziemy w Historycznym obrazie miasta Lublina Seweryna Zenona Sierpińskiego (Warszawa, 1843), gdzie autor opisując obchody świąt Bożego Narodzenia, wspomina o chłopcach co „od tych świąt aż do Popielca noszą po mieści szopki znajome wszystkim”.
Nieco więcej o lubelskim zwyczaju kolędniczym znaleźć można w ówczesnej prasie: „Przed laty (pamiętamy jeszcze te czasy), z nastaniem zmroku już się rozlegały po ulicach miasta hałaśliwe ich nawoływania: „Szopka betlejska!” Dziś w milczeniu ciągną przez miasto i zjawiają się do domów po uprzednim wezwaniu, którego wyczekują, stojąc ze swemi szopkami, jak przekupnie na rogach ulic […] Wezwani do któregokolwiek z domów, gwoli uciechy dziatwy, ustawiają swoją szopkę na dóch krzesłach, zapalają świeczki i zaczynają śpiewać kolędę „Wśród nocnej ciszy głos się rozchodzi…” częstokroć z towarzyszeniem muzyki (skrzypce i harmonia). Po odśpiewaniu kolędy wysuwają figurki…”(Wisła, 1896).
Mamy rok 2020. Rok wyjątkowy dla nas wszystkich… także dla kolędników, którzy w normalnych warunkach zapukali by do drzwi Państwa mieszkań. Dziś pukają w ekrany monitorów z tą samą nadzieją jak przed laty, że przyjmą ich Państwo do swoich domów by wspólnie się radować z Narodzenia Pana.
Czy pozwolicie Państwo Lubelską Szopkę Betlejską sprezentować?
* * *
PREMIERA ONLINE
30 grudnia 2020, godz. 19.00
Tutaj zapowiedź:
* * *
Wystąpią m.in.: Anioł, Krakowiak i Krakowianka, Tęga Dziewa, Węgier, Chłop, Pan Jabłoński, Król Herod, Śmierć oraz Djabeł, a także kolędnicy: Olek Butryn, Krzysztof Butryn, Marta Graban-Butryn i Piotr Deptuła (skrzypce)
Koncepcja, rekonstrukcja szopki i rekwizytów oraz opracowanie warstwy słowno-muzycznej widowiska na podstawie materiałów archiwalnych, badań terenowych oraz własnej praktyki kolędniczej: Krzysztof Butryn
Budowa szopki: Krzysztof Butryn, Zbigniew Butryn, Edyta Piekarczyk
Przygotowanie lalek: Krzysztof Butryn, Ryszard Butryn, Marta Graban-Butryn
Realizacja wideo: Mateusz Borny
Podziękowania: dr Mariola Tymochowicz, prof. Katarzyna Smyk, Ziutek Butryn, Stowarzyszenie Twórców Ludowych.
Projekt zrealizowany w ramach stypendium Prezydenta Miasta Lublin.